Natuurvriendelijk isoleren: wat is het en waar moet u op letten?
Isoleren is de eerste stap naar verduurzaming. Het verlaagt de energierekening en verhoogt het wooncomfort. Maar wist u dat door het isoleren van spouwmuren en daken regelmatig vogels of vleermuizen verstoord of gedood worden? Soorten die we in onze dorpen hard nodig hebben, maar nu steeds zeldzamer worden.
De gemeente Opsterland werkt daarom aan een Soortenmanagementplan (SMP). Dit plan maakt het mogelijk om uw woning te isoleren zonder dat u beschermde dieren verstoort.
Wat verandert er met het SMP?
Normaal gesproken moet de spouwmuur eerst worden gecontroleerd op de aanwezigheid van dieren zoals vleermuizen. Als die aanwezig zijn, bent u verplicht om een ecologisch onderzoek te laten doen en een ontheffing aan te vragen bij de provincie. Dit is volgens de regels van de Omgevingswet. Dat kost tijd en geld.
Als gemeente doen we voor al onze woonkernen in één keer dit ecologisch onderzoek. Daardoor is een apart onderzoek en een ontheffing per woning niet meer nodig, zolang u voldoet aan de voorwaarden. Dit kan per huishouden wel €6.000,- schelen. Waar u zich aan moet houden, leest u hieronder.
De gemeente Opsterland verwacht vanaf 2026 officieel een SMP te hebben. Tot die tijd geldt het zogenaamde ‘pre-SMP’. Hierover leest u meer onder het kopje ‘Planning: korte en middellange termijn.’
Voorwaarden voor natuurvriendelijk isoleren
Uitvliegmogelijkheden voor vleermuizen
Voorafgaand aan de isolatie worden speciale ‘flappen’ geplaatst voor kieren en gaten in de gevel. Zo kunnen vleermuizen nog wel naar buiten, maar niet meer terug naar binnen. Dit heet 'natuurvrij maken' en voorkomt dat dieren worden gedood tijdens het isoleren.
Ruimte voor dieren behouden
Er blijft altijd een kleine ruimte in de spouw vrij voor vleermuizen (lokale compensatie). Waar nodig wordt ook rekening gehouden met huismussen en gierzwaluwen. Het isolatiebedrijf laat bijvoorbeeld een deel van de nok vrij van isolatiemateriaal. Dit heeft geen negatieve invloed op de isolatiewaarde en veroorzaakt geen koudebruggen of vochtdoorslag.
Werken volgens de natuurkalender
Er wordt niet geïsoleerd tijdens de kraam- en broedperiode (1 april – 31 juli) en de winterslaap (1 november – half maart). Is uw woning vóór deze periodes al natuurvrij gemaakt, dan kunt u wel tijdens de kraam-en broedperiode isoleren.
Waarom is dit belangrijk?
De bescherming van vleermuizen, huismussen, gierzwaluwen en andere soorten is vastgelegd in het Besluit Kwaliteit Leefomgeving van de Omgevingswet. Deze dieren leven vaak in spouwmuren en onder daken. Als woningeigenaar hebt u een zorgplicht en moet u rekening houden met hun bescherming.
De OWO-gemeenten (Opsterland, Weststellingwerf en Ooststellingwerf) hingen samen meer dan 60 vleermuiskasten op. In Opsterland zijn er 21 kasten geplaatst. Hiermee compenseren we het verlies van kraamverblijven door isolatiemaatregelen. Vleermuizen zijn extra kwetsbaar omdat ze maar één jong per jaar krijgen. Bovendien zijn ze nuttig: ze eten veel insecten.
De kasten zijn geplaatst op gemeentelijk- en maatschappelijk vastgoed en op woningen.
Planning: korte en middellange termijn
Woont u in het buitengebied?
Woont u in het buitengebied en wilt u uw spouwmuur of dak isoleren? Houd dan rekening met een individueel ecologisch onderzoek en een ontheffingsaanvraag. Het SMP geldt alleen voor de bebouwde kom van de gemeente.
Bedrijven die natuurvriendelijk isoleren, vindt u op www.natuurvriendelijkisoleren.nl. Deze bedrijven hebben een speciale training gevolgd en weten hoe ze rekening moeten houden met beschermde dieren. Zij kunnen in de speciale applicatie ook zien of u binnen de bebouwde kom valt.